پیامدهای تهمت

یکی از گناهانی که عامل می‌شود انسان دیگر در گناهان دریده شود، تهمت است. در جلسات قبل راجع به تهمت نکاتی را عرض کردیم از جمله اینکه تهمت ایمان را از بین می‌برد. وقتی ایمان از بین رفت دیگر هر چه معجزه هم بیاوری، باورش نمی‌شود.

جالب این است بیان کردند، بعضی از کسانی که در محضر نبی ّمکرّم(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)  بودند، شق‌القمر پیامبر عظیم‌الشأن(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) را دیدند، امّا آنقدر غرق گناه و نفاق خود بودند که آنچه را دیدند، انکار کردند؛ چون وقتی ایمان آب شد، دیگر تمام است. تهمت ایمان را آب می‌کند و از بین می‌برد.

تهمت، تبعات و پیامدهایی دارد. یکی این است که اعتماد بین انسان‌ها را از بین می‌برد و جامعه، جامعه‌ای ناامنی می‌شود. وجود مقدّس حضرت صادق القول والفعل ،امام جعفر صادق(صلوات اللّه و سلامه علیه) می‌فرمایند: «مَنِ اتَّهَمَ أَخَاهُ فِی دِینِهِ فَلَا حُرْمَةَ بَیْنَهُمَا»[1] آن کسی که به برادر دینی خودش تهمت بزند، دیگر حرمتی بین آن دو باقی نمی‌ماند.

ذیل این حدیث شریف عرفای عظیم‌الشأن بیان کرده‌اند: وقتی تهمت در جامعه‌ای به وجود آمد، طبیعی است حرمت از بین می‌رود و دیگر اعتماد در جامعه نیست. هیچ کس به کسی اعتماد ندارد و دیگر کسی نمی‌تواند، کسی را به عنوان رازدار خودش انتخاب کند.

عجیب است که پیامبر عظیم‌الشأن(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) فرمودند: در جامعه‌ای که اعتماد در آن از بین رفت، خیرات و برکات ظاهری و مادّی هم از بین می‌رود. نه معنویّت، بلکه در مادیّات خودشان هم، متضرّر می‌شوند. یکی از مطالبی که عامل می‌شود این اتّفاق بیفتد، تهمت است. فرمودند: تهمت، اعتماد را از بین می‌برد و جامعه‌ای هم که اعتماد نداشت، مسائل مادی‌اش هم تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و از بین می‌رود.

راه دوری از تهمت

اولیاء الهی، دائم این تذکار را داده‌اند که انسان برای اینکه دچار تهمت نشود، اوّل همه باید مراقبه داشته باشد و قبل از آن، جامعه را به غیبت دچار نکند.

موسی ابن عمران (علی نبیّنا و آله و علیه الصلاة و السّلام) می‌فرماید: شیطان به صورت انسان آمد و گفت: موسی! من اگر بخواهم جامعه‌ای را ناامن کنم، در آن جامعه تهمت را زیاد می‌کنم و برای اینکه بخواهم تهمت را در جامعه زیاد کنم، بستر غیبت را فراهم می‌کنم.

اگر جامعه‌ای به غیبت دچار شد به تهمت دچار می‌شود. لذا بی دلیل نیست که اولیاء الهی امر کرده‌اند: اگر انسان توانست حال و هوای مجلس را از غیبت، بیرون بیاورد، فبها المراد! امّا اگر نتوانست سریع بلند شود؛ چون اگر جامعه‌ای دچار این بلیّه شد، بعد از آن به بلیّه‌ی عظمای دیگری یعنی تهمت، دچار می‌شود.

مولی‌الموالی، علی ابن ابیطالب(صلوات اللّه و سلامه علیه) می‌فرمایند: «البُهتانُ عَلی البَری اَعظَمُ مِنَ السَّماء»[2] تهمت زدن به آدم بی‌گناه بزرگ‌تر از آسمان‌هاست. ذیل این روایت شریف ملّای نراقی(اعلی الل?ّه مقامه الشّریف) فرمودند: یعنی آسمان تحمّل ندارد که تهمت و بهتان به بی‌گناه زده شود و به واسطه این بهتان ملائکة الله و اهل آسمان آن کسی را که تهمت ناروا به دیگری زده لعن می‌کنند.

ملّا محسن فیض کاشانی(اعلی الل?ّه مقامه الشّریف به نقل از حضرت سلطان‌العارفین، آیت‌الله سلطان آبادی بزرگ(اعلی الل?ّه مقامه الشّریف)، آن مرد الهی و عظیم‌الشأن فرمودند: اگر در منطقه‌ای یا جایی غیبت و تهمت زیاد شد، آن قسمت از زمین سنگین است و وضعیت بدی دارد. لذا ایشان فرمودند: پدر من یک موقعی از یکی از مکان‌ها گذشت - ایشان اسم آن مکان را هم نفرمودند، به خاطر اینکه آبروی آن‌ها را حفظ کنند- بنای بر این بود ساعاتی در آنجا استراحت کنیم بعد به سفر ادامه دهیم، همان لحظات اول گفتند: حالم بسیار بد است، سینه‌ام گرفته است. گفتم: آقا استراحت کنیم بعد از اینکه حالتان بهتر شد حرکت می‌کنیم. بعد از ظهر نزدیک به غروب بود، ایشان گفتند: هر طوری هست از این جا برویم. هر چه اصرار کردم چرا؟ فرمودند: اصرار نکن دلیلش را نمی‌گویم، فقط به شما می‌گویم برویم. ایشان آن لحظات آخر عمرشان فرمودند: می‌دانید در آن منطقه به من چه گذشت؟ دیدم آن منطقه پر از دود و سیاهی است که از غیبت و تهمت پر شده بود و سنگینی آن نفس من را می‌گرفت.

ایشان به نقل از آیت‌الله العظمی سلطان‌آبادی می‌فرمایند: آن منطقه طوری سنگین میشود که انسان مؤمن قادر به نفس کشیدن نیست، آسمانها هم با آن پاکی خودشان صد در صد نمیتوانند تحمّل کنند..

وجود مقدّس حضرت صادق القول و الفعل، امام جعفر صادق(صلوات الل?ّه و سلامه علیه) میفرمایند: «الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِیِّ أَثْقَلُ مِنَ الْجِبَالِ الرَّاسِیَاتِ»[3] بهتان  و تهمت زدن به انسان بیگناه سنگین‌تر از کوه‌های استوار است. به تعبیر بزرگان کوه استوار با زلزله های شدید هم تکان نمی‌خورد، امّا تهمت آنقدر سنگین است که به تعبیری کوه با عظمت و استوار را هم می‌لرزاند و نمی‌تواند بار این گناه باعظمت و کبیره را تحمّل کند. خیلی انسان باید مواظب باشد که اگر در این مطلب دقّت نکند بیچاره است.

عقوبت شدید گناه تهمت

آن وقت این تهمت چه اثری خواهد داشت و عقوبت آن چگونه است؟ پیغمبر اکرم، حضرت محمّد مصطفی (صلّی اللّ?ه علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند: «مَنْ بَهَتَ مُؤْمِناً أَوْ مُؤْمِنَةً أَوْ قَالَ فِیهِ مَا لَیْسَ فِیهِ أَقَامَهُ اللَّهُ تَعَالَى یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَى تَلٍّ مِنْ نَارٍ حَتَّى یَخْرُجَ مِمَّا قَالَهُ فِیهِ»[4] هر کس به مرد یا زن مؤمنه‌ای تهمت بزند یا درباره او چیزی بگوید که او مبرّا از آن است - یعنی شبه تهمت، تهمت نیست اولیاء الهی می‌گویند: حتّی اگر فرض هم کردی، تا یقین حاصل نشود نباید بگویی – عزّوجلّ او را در روز رستاخیز بر تلّی از آتش قرار می‌دهد تا اینکه از حرف خود درباره آن شخص برگردد. عجیب است اولیاء الهی مثل آیت‌الله آسیّد علی آقای قاضی(اعلی اللّه مقامه الشّریف)، آن عارف عظیم‌الشّأن و موحّد بزرگوار وحشت خودشان را از این روایت شریف بیان کردند.

پی‌نوشت‌ها:

1. اصول کافی، ج:2، ص:361[1]

2. بحار الانوار ج78[2]

3. بحارالانوار، ج:72، ص:194[3]

4. همان [4]